Financieel
Een indrukwekkend aantal Belgen kocht de laatste jaren een woning in België. Voor hen is het een droom die uitkomt, maar voor hun erfgenamen kan het door erf- en schenkbelastingen later een financieel struikelblok worden. Gespecialiseerd advocate Evelyne Van der Elst zet helder uiteen hoe dat komt en hoe je buitensporige kosten kunt vermijden wanneer je een eigendom in Spanje erft: ‘er zijn verschillende mogelijkheden om een te hoge erfbelasting te voorkomen’.
Wie een gat in de lucht springt omdat hij eigendom in Spanje erft, kan weleens hard neerkomen zodra hij weer met beide voeten op de grond belandt. De erfbelasting in Spanje en België kan er immers voor zorgen dat zo’n erfenis een vergiftigd geschenk blijkt.
Eerst en vooral is het belangrijk om rekening te houden met twee basisprincipes. Het eerste is dat als een inwoner van België overlijdt, het gewest waar hij woont zijn wereldwijd vermogen zal belasten volgens progressieve tarieven. Dat wil zeggen dat de tarieven van de erfbelasting stijgen met de waarde van de erfenis en dat ook zijn buitenlands vermogen in België belast wordt.
Het tweede principe is dat het buitenlands vastgoed bij overlijden van de eigenaar ook onderworpen is aan erfbelasting in het land waar het gelegen is. Wat wel belangrijk is: erfbelasting die in het buitenland betaald is voor de vakantiewoning, mag je aftrekken van de erfbelasting die je voor datzelfde vastgoed in België moet betalen.
Hoeveel erfbelasting moet je in Spanje betalen?
Daar kan je niet simpelweg op antwoorden door wat procenten en bedragen te noemen: de Spaanse situatie is erg complex. Dat komt omdat de zeventien regio’s waaruit Spanje bestaat, allemaal afzonderlijk bepalen hoeveel erfbelasting ze opleggen. En dat is nog niet alles: ze bepalen ook afzonderlijk of ze vrijstellingen verlenen en in welke mate deze vrijstellingen verleend worden. Zo kan het dat in de ene regio veel erfbelasting verschuldigd is en in een andere regio quasi niets. Cliënten zeggen soms dat ze informatie kregen van ‘vrienden die ook iets in Spanje hebben’. Maar daar kan je dus helemaal niet op afgaan.
Is het mogelijk om de regio’s te rangschikken naargelang waar je minder erfbelasting moet betalen?
Dit is moeilijk. De wedloop tussen de regio’s om aantrekkelijk te zijn voor grote (buitenlandse) investeerders zorgde recent voor enkele verschuivingen. Andalusië en Madrid zijn al een hele tijd erg voordelig omdat ze grote vrijstellingen verlenen, waardoor er quasi geen erfbelasting verschuldigd is. Een gelijkaardige regeling geldt sinds enkele jaren ook in Valencia en op de Canarische eilanden.
In regio’s als Murcia en Catalonië is de erfbelasting nu nog aan de hoge kant. Maar om een echte rangschikking te maken is de Spaanse berekening van erfbelasting te ingewikkeld. In grote lijnen komt het erop neer dat ze uitgaan van de waarde van het vastgoed, desgevallend een vrijstelling voor een deel van de waarde toekennen bijvoorbeeld omdat het een kind is dat erft van een overleden ouder- en daarna progressieve tarieven toepassen op het saldo. Tenslotte kan er nog een vermindering van de verschuldigde belasting worden toegepast. Daarbij zal ook het voorafgaand vermogen van de erfgenaam een rol spelen: het vermogen van de erfgenaam voor hij erfde dus.
Wat broers, zussen, neven en nichten betreft, deze worden zowel in Spanje net als in België zwaar belast. Waar je ook altijd rekening mee moet houden: zelfs al is de erfbelasting in een Spaanse regio laag, dan word je nog altijd in België belast. In de ergste gevallen zit er niets anders op dan het pand te verkopen om de erfbelasting te kunnen betalen.
Kan je zo’n hoge erfbelasting vermijden?
Dat kan: er zijn verschillende mogelijkheden om dat te doen. De eerste is de beste: hou er al rekening mee nog voor je het vastgoed aankoopt. Je kan bijvoorbeeld jouw erfgenamen betrekken bij de aankoop, zodat ze reeds deels eigenaar worden en dit niet volledig in jouw nalatenschap valt.
Als het vastgoed al in jouw bezit is, is het meestal aangewezen om het te schenken. België belast de schenking van buitenlands onroerend goed niet, dus deze schenkingsbelasting ontloop je.
Maar dan zit je dus weer met diezelfde verschillende regels van de Spaanse regio’s: de schenkbelasting en vooral de vrijstellingen daarvan.
Daarbovenop is bij een schenking ook meerwaardebelasting (19%) verschuldigd en dat is soms een moeilijkheid. Als je Spaans vastgoed al twintig jaar geleden aankocht, dan is de marktprijs -en dus ook de meerwaarde- intussen behoorlijk gestegen. Moraal van het verhaal: wacht niet te lang met schenken. In sommige Spaanse regio’s is schenken totaal geen optie, omdat de combinatie van schenk- en meerwaardebelasting zo hoog is dat het onbetaalbaar wordt.
Zijn er nog meer valkuilen?
In Spanje moet je opletten met een opsplitsing tussen vruchtgebruik en blote eigendom. Spanje belast ook het vruchtgebruik bij het overlijden van de vruchtgebruiker. Dat principe kennen we in België niet.
Is er een verschil als de overledene in België woont of inmiddels in Spanje gedomicilieerd is?
Als de overledene in Spanje gedomicilieerd is, wordt het een puur Spaans verhaal natuurlijk. En dan hangt de hoogte van de erfbelasting af van de regio waar men woont: als dat Andalusië, Madrid of Valencia is, zal dat beperkt zijn. Maar ook in vele andere regio’s kan dat meevallen, omdat er vaak vrijstellingen zijn voor de overdracht van de gezinswoning of de laatste verblijfplaats van de overledene.
